Musea: durf te vragen!

‘We hebben een tekort aan ideeën’, ‘We missen aansluiting bij de jonge doelgroep’, ‘Hadden we maar geld om…’ Slechts een handvol voorbeelden van uitspraken die ik letterlijk uit de mond van museummedewerkers heb opgetekend toen ik hen vroeg naar hun plannen voor vernieuwing dit jaar. De wil om te vernieuwen is overduidelijk aanwezig. Zelden heb ik mensen met zoveel passie horen praten over hun werk. Musea zitten op goud, maar zien het zelf niet altijd.

De richting waarop de vernieuwing wordt ingezet, is mijns inziens niet altijd de goede kant op. Musea zijn gewend om te denken van binnen uit. Binnen de grenzen van hun eigen muren. Toch zien we dat anno 2010 de mensen mondiger, creatiever en productiever zijn dan ooit. Door technologie verbonden starten zij nieuwe samenwerking en dragen zij collectief bij aan het culturele erfgoed. Soms is dit op verzoek van het museum. Het Brooklyn Museum exposeerde in de zomer van 2008 een ‘crowd curated exhibition’, een tentoonstelling volledig samengesteld en gecreëerd door bezoekers in plaats van curatoren.

In andere gevallen belanden ‘de werken’ onbedoeld in het museum. Zo riep de popgroep C-Mon & Kypski hun fans op om mee te werken aan hun videoclip. Iedereen kon een frame (miniseconde) van de videoclip uitkiezen en die zelf uitbeelden voor zijn of haar webcam. De beelden van zo’n pose werden door duizenden bezoekers over de hele wereld ingestuurd waardoor de regisseur elk uur desgewenst een nieuwe videoclip kon uitbrengen. Opvallend was dat er nauwelijks werd geknoeid: ruim 94 procent van de deelnemers poseerde op creatieve wijze, precies zoals videokunstenaar Roel Wouters met het storyboard van de videoclip voor ogen had. Om zeker te zijn dat geen van de duizenden foto’s aanstootgevend zou zijn, maakte de popgroep gebruik van Mechanical Turk, een dienst van Amazon.com die bedrijven in staat stelt om kleine specifieke taken uit te besteden die een mens nog steeds beter kan dan een computer. Bijvoorbeeld het interpreteren van een foto. 4000 mensen beoordeelden meer dan 200.000 inzendingen en verdienden daarmee vier cent per achttien foto’s. De teller loopt nog steeds, foto’s blijven instromen. Geweldig natuurlijk dat al deze mensen nu op MTV te zien zijn. En sinds het Fotografiemuseum Amsterdam (FOAM) de foto’s heeft getoond mogen de deelnemers zich van mij ook erfgoedprofessional noemen.

Voordat erfgoedinstellingen bij crowdfunding aan monetair kapitaal gaan denken, raad ik aan om eerst eens te kijken welke andere vormen van kapitaal er door de crowd te leveren zijn. Ideeën nodig? Nieuwe manieren om de jeugd te bereiken? Vraag het aan je bezoekers! Plaats voor mijn part in je volgende nieuwsbrief een oproep waarin je liefhebbers vraagt te helpen met de communicatie op Hyves of met het ontwerp van de nieuwe website.

Wees niet bang, durf te vragen! Waar passie de valuta is, leidt onbetaald werk vaak tot onbetaalbare resultaten.

Column geschreven voor het Magazine van Erfgoed Nederland met als thema Crowdfunding. Meer informatie op www.erfgoednederland.nl