Zevenenveertig procent. Dat was volgens Carl Frey en Michael Osborne het percentage van de banen dat door robotisering zou verdwijnen. Hun onderzoek “The Future of Employment” (2013) is waarschijnlijk het meest aangehaalde onderzoek als het gaat om de impact van automatisering op de arbeidsmarkt. Het zou mij niet verbazen als uiteindelijk zo’n zevenveertig procent van alle journalisten een infographic heeft mogen maken van de banen die zouden gaan verdwijnen. Ze verschenen op nieuwswebsites, vulden hele pagina’s in vakbladen en ook de krantenredacties tapten gulzig uit het robots-stelen-onze-banen-vaatje.
Hoe kan het ook anders? Het was een thema dat iedereen bezighield. En het waren nota bene onderzoekers verbonden aan de universiteit van Oxford, dus het zal wel waar zijn. Het percentage 47 ging een eigen leven leiden. Het was koren op de molen van opiniemakers die angstgevoelens wilden injecteren in de geesten van hun lezers.
Enige teleurstellende aan het percentage, was dat het niet klopte. Nieuw onderzoek van Osborne (in 2017) sprak nog maar over zeventwintig procent. In “The Future of Skills” keken hij en andere onderzoekers naar meer factoren die van invloed zijn op werkgelegenheid. Het oude onderzoek –dat gebaseerd was op de Verenigde Staten- steunde slechts op negen vaardigheden die wel of niet door een machine gedaan konden worden. In zijn nieuwe onderzoek betrok Osborne ook andere invloeden erbij én stemde hij zijn onderzoek meer af op de situatie in het Verenigd Koninkrijk en Europa.
Het zal voor Osborne hebben gevoeld alsof hij een eendagsvlieg was. Daar waar zijn eerste onderzoek door zo’n beetje iedereen werd aangehaald, was het nu angstvallig stil. Nog geen zevenentwintig procent van de betreffende journalisten besteedde er een tweet aan of gunde het een krappe tweekolommer op de achterpagina van het economiekatern. Geen infographics, geen rectificaties.
Ik haal dit aan omdat eerder dit jaar een nieuw percentage opdook: veertien procent. In dit geval gaat het om onderzoek uitgevoerd door de OESO. Zij bouwen voort op het werk van Frey en Osborne en kunnen met jaloersmakende precisie per land een nieuw percentage geven. Nederland komt goed uit de bus met 11,4 procent. Het rapport van de OESO stamt alweer uit maart. Dat weet ik omdat ik destijds het berichtje in het FD (achterpagina, één kolom, 58 woorden) had uitgescheurd. Het viel me op hoe weinig dit onderzoek werd geciteerd zoals destijds wel het geval was met de 47%.
We zien dus twee dalende trends: het aantal banen dat gaat verdwijnen en de aandacht voor dergelijke berichten. Zou het niet een leuk onderzoek zijn om te kijken of er een correlatie tussen die twee valt te ontdekken? Misschien een nuttige vervolgstudie voor Osborne of die club van Oxford Analytica. Daar zou zo maar uit kunnen komen dat krantenlezers gewoon minder interesse hebben in “goed nieuws”. Als we hoop willen, kopen we wel de Happiness.
Een ding staat vast: er komen nieuwe onderzoeken. En de kans dat die steeds meer gebruik zullen maken van machine learning in plaats van klassieke statistiek, schat ik op zo’n zevenveertig procent.